Psychoanalytische psychotherapie

Waarom psychoanalytische psychotherapie?

Om een goed beeld te krijgen verwijs ik u graag naar de website van de Vlaamse Vereniging van de Psychoanalytische Psychotherapeuten. Mijn visie onderschrijft de interpretatie tot psychotherapieënonderschreven. Onderstaande informatie is van hen afkomstig.

Een man van drieënveertig voelt zich depressief terwijl hij nochtans meent alles te hebben om gelukkig te zijn.
Een jonge vrouw zegt dat zij wil stoppen met roken en steekt een sigaret op.
Een dertiger verlangt naar liefde maar slaagt er niet in zich aan iemand te binden.
Een secretaris van achtendertig voelt zich voor alles en nog wat schuldig en verantwoordelijk.
Een jonge man is tegen beter weten in bevreesd de lift te nemen.
Een man van achtentwintig wordt telkens in de steek gelaten hoewel hij naar eigen zeggen zo lief is.
Een veertigjarige vrouw valt steeds opnieuw op weinig respectvolle, kleinerende partners.
Een dertigjarige moeder kan zelfs over kleine dingen amper beslissingen nemen.
Iemand doet voortdurend domme dingen waar zij achteraf spijt van heeft.
Een vijftigjarige manager voelt zich gedreven te presteren, maar kan nergens van genieten en zich met niets ontspannen.
…

Een zesjarige jongen kan niet spelen, maar verbrodt steeds het spel van anderen.
Een eenentwintigjarig meisje, erg intelligent, slaagt er niet in een eerste jaar opleiding te voltooien.
Een baby van acht maanden slaapt ’s avonds niet meer in sinds vader voor zijn werk enkele weken van huis was.
Een vierjarige jongetje, is ontzettend blij met zijn nieuwe zusje, maar plast plots weer in bed en heeft terug woedebuien.
Een tienjarig meisje dat haar mama verloor, heeft dit flink verwerkt, maar haar schoolresultaten zijn plots veel minder dan vroeger.
Een voorbeeldige zestienjarige doet als een donderslag bij heldere hemel een ernstige zelfmoordpoging.
Een meisje van zeventien houdt haar alleenstaande moeder recht, maar is bang onder de mensen te komen.
Een jongere voelt zich vroeg of laat door al zijn vrienden en vriendinnen misbruikt en bedrogen.
Een baby van vijf maanden kijkt weg wanneer iemand oogcontact probeert te maken.
Voor onbegrepen psychisch lijden is psychoanalytische therapie vaak de gepaste behandeling.
In psychoanalytische therapie wordt het psychisch lijden begrepen in verband met de (ook vroegkinderlijke) levensgeschiedenis waarin zich bepaalde patronen herhalen.
Ook wordt psychisch lijden er begrepen als een min of meer conflicterend samenspel van innerlijke krachten.
Er wordt geluisterd naar verborgen betekenissen en naar onderliggende patronen die ten grondslag liggen aan gedachten, gevoelens, gedragingen.

Deze hebben zich grotendeels ontwikkeld in wat we gemaakt hebben van onze eerste contacten en relaties met betekenisvolle anderen.

Mijn eigen invalshoek is psychodynamisch (Freudiaans- Lacaniaans). Na enkele kennismakingsgesprekken wordt er gekeken of we puur analytisch werken of dat u eerder gebaat bent bij een ondersteunende therapie. Psychoanalytische psychotherapie is geen directieve therapie. Pasklare antwoorden worden er niet gegeven. Niet zozeer omdat we ze niet willen geven maar omdat ze niet alleen onmogelijk zijn maar ook nniet echt werken. Bovendien willen we geen meesterpositie innnemen en jullie zeggen wat jullie doen. We vinden dit deontologisch niet verantwoord.

De therapeut ondersteunt echter het spreken van de patiënt door actief te luisteren, vragen te stellen, hypothesen te formuleren en interpretaties af te toetsen. Er wordt een opening gecreëerd om het geheel vanuit een ander perspectief te benaderen. Onderliggende dynamieken en patronen worden duidelijker en zullen actief bijdragen tot het beter begrijpen van het eigen verlangen, de eigen ‘identiteit’.

Belangrijk hierbij is het respect voor de tijd (uw ritme) en het zijn (geen oordeel). Het particulier verlangen van ieder subject staat hierbij centraal. De psychoanalyse spreekt ons bijzonder aan gezien het grondig rekening houdt met de geschiedenis van het subject en het onbewuste. Belangrijjk om te weten is dat we vinden dat therapie niet alleen beoogt symptomen, te verminderen maar vooral streeft naar het verminderen van de kwetsbaarheid en het vergroten van de psychische kracht via inzicht in zichzelf en in zijn of haar functioneren. De effecten van een goede therapie zijn daarom ook merkbaar op het vlak van sociaal functioneren, levenskwaliteit en de vermindering van vatbaarheid voor herval.

Uit http://www.vvpt.be/vvpt101.htm

Wat is psychoanalytische therapie?

Psychoanalytische therapie onderscheidt zich wezenlijk van vele andere vormen van psychische hulpverlening. In psychoanalytische therapie is de patiënt actief betrokken in het hulpverleningsbeuren, eerder dan dat hij ‘wordt’ behandeld. Hij moet het zelf doen, maar niet alleen: de therapeut gaat samen met hem de soms pijnlijke of moeilijke weg, eerder dan dat hij raad of advies geeft.

Psychoanalytische therapie is gebaseerd op de regel van de vrije associatie: door te vertellen wat er in je hoofd opkomt, ontvouwt je eigen verhaal zich, bots je op hiaten of tegenstrijdigheden in je verhaal of voel je dat je blokkeert in je denken en spreken. Ik denk spontaan aan de uitdrukking ‘waar het hart van vol is, loopt de mond van over’. De regel van de vrije associatie keert deze zegswijze om: waar de mond van overloopt is het hart van vol. Volgens deze theorie zal de patiënt zijn of haar psychisch lijden via gesprekken (volwassenen), vrij spel of via beeldend werk zoals tekeningen of collages (kinderen) uiten.

Door hiernaar te luisteren en hierbij stil te staan kan de diepere betekenis van klachten of symptomen duidelijk worden. Ook kan over angstwekkende, pijnlijke, schuldbeladen, beschamende en/of ondraaglijke neigingen, gedachten of gevoelens worden gedacht en gesproken in plaats van ze op allerlei manieren te trachten weg te krijgen. Want vaak gaan we juist lijden onder gevoelens die ondenkbaar en onbespreekbaar zijn, en die op allerlei manieren weg worden gehouden uit onze bewuste gedachtewereld, door ze in te slikken of op te kroppen, te onderdrukken, te verbergen en te ontkennen, in allerlei gedrag af te reageren of ervoor in allerlei roesmiddelen te vluchten. Een essentieel aspect van deze therapievorm is de geleidelijke ontwikkeling van een band met de therapeut waarin zich bepaalde verschijnselen kunnen herhalen. L’histoire se repète dans la thérapie als het ware. Bedoeling is ook bij deze therapeutische relatie stil te staan. Positieve en negatieve ervaringen in verband kunnen zien zowel met ervaringen voorafgaand aan als gelijktijdig met de therapie is immers essentieel om tot een doorleefd inzicht te komen in bepaalde weerkerende patronen en gevoeligheden. Ook kan deze band de mogelijkheid bieden bepaalde positieve emotionele ervaringen op te doen en van daaruit opbouwend verder te werken. Niet alleen wordt er gestreefd naar verlichting of ophouden van klachten of symptomen. Ook en vooral heeft psychoanalytische therapie tot doel beter opgewassen te zijn tegen de onvermijdelijke frustraties en tekorten die het leven met zich meebrengt.

Vanuit een doorleefd inzicht kan men meer zaken van zichzelf begrijpen en verwoorden. Psychoanalytische therapie bevordert het vermogen bewuste keuzes te maken op het vlak van liefde, relaties, werk, studies of vrije tijd.

Samengevat kan ze onze omgang met onze innerlijke wereld en buitenwereld ingrijpend veranderen.

Is psychoanalytische therapie dan niet hetzelfde (en veel duurder) dan een goed gesprek met goede vrienden? Psychoanalytische therapie is (zoals elke andere psychotherapie) niet een toevallige, geïmproviseerde onderneming zoals een deugddoend of betekenisvol gesprek met een familielid, een vriend of een buurman.

Voorwaarden en regels

Er zijn bepaalde voorwaarden en regels die het therapeutisch gebeuren mogelijk maken en waardoor dit gebeuren duidelijk te onderscheiden valt van contacten uit het dagelijks leven. Dit geheel van voorwaarden en regels noemt men het kader van de psychotherapie. Dit kader wordt gevormd door twee soorten regels. Er zijn regels die de grenzen tussen het therapeutisch contact en de dagdagelijkse contacten uit de buitenwereld aangeven, zoals plaats, duur, frequentie, betaling en werkafspraken. Daarnaast zijn er regels die de grenzen tussen therapeut en patiënt regelen. Deze regels gaan over vertrouwelijkheid, afstand, beschikbaarheid, verantwoordelijkheid en respectievelijke rollen.

Psychoanalytische therapie put uit het brede en multiculturele psychoanalytische gedachtegoed.

Dit psychoanalytische gedachtegoed wordt aan wetenschappelijke toetsing onderworpen. Het tracht actuele wetenschappelijke ontwikkelingen uit neurobiologie, evolutiepsychologie, geheugenonderzoek, kinderobservaties, ontwikkelingspsychologie en gehechtheidsonderzoek kritisch te verwerken. Zoals alle andere wetenschappen evolueert het voortdurend en wordt het telkens weer verder uitgediept en bevraagd. Tenslotte kenmerkt het zich door een eigen deontologie en ethiek waarbij een doorgedreven respect voor het subject en zijn particulariteit centraal staan.De deontologische code waartoe ik me bij deze therapievorm verbind, wordt in 3.3. geformuleerd.

Ethiek

De psychoanalytische therapeut verbindt er zich toe om aan de mens op grond van zijn psychologische kennis over de mens en diens psychische dynamiek te helpen. Omdat de therapeut hierdoor het leven en het welzijn van zijn medemensen beïnvloedt, dient hij zijn beroep op een ethisch verantwoorde wijze uit te oefenen. Dit houdt in dat hij in zijn arbeid de waarde en de waardigheid van de mens eerbiedigt, evenals diens persoonlijke autonomie en zijn recht om volgens een eigen overtuiging te leven; dat hij diegenen waarmee hij beroepshalve in aanraking komt, zoveel mogelijk helpt en hun belangen op geen enkele wijze schaadt; hij zal er zich vooral van weerhouden eigen voordeel na te streven door handelingen die anderen schaden; dat hij zich bij het oplossen van conflicten tussen tegenstrijdige belangen in de eerste plaats laat leiden door zijn verantwoordelijkheid tegenover de persoon wiens belang hem beroepshalve werd toevertrouwd; deze verantwoordelijkheid dient mede bepaald te worden door het geheel van zijn professionele relaties, zonder dat deze het hem toevertrouwde belang mogen schaden; dat hij zich in al zijn uitingen over wat hij in zijn beroepsactiviteit rechtstreeks of onrechtstreeks vernam, onderwerpt aan de regels van het beroepsgeheim; dat hij in de uitoefening van zijn beroep handelt op een wetenschappelijk verantwoorde wijze en zich inspant om, in het bredere kader van de psychologie, het wetenschappelijk karakter van zijn arbeid te vergroten; dat hij zich een autonomie verzekert in de keuze en het gebruik van zijn methoden en technieken.

Bij de Belgische Federatie van Psychologen kan u steeds een exemplaar van de deontologische code voor psychologen verkrijgen en bij de VVPT die van de psychoanalylsche psychotherapeuten. Wanneer het over een medicus gaat, dan kunt u terecht bij de Orde der Artsen.